„Komendantka” to film dokumentalny o porucznik Leopoldynie Staweckiej, licealistce z Bochni, bohaterskiej obrończyni niepodległości Polski, która po pełnej oddania służbie żołnierskiej wybrała służbę Bogu i dzieciom w zakonie Sióstr Serafitek w Oświęcimiu – Zgromadzeniu Córek Matki Bożej Bolesnej.

Projekcji, z okazji 92. rocznicy śmierci s. Eligii Leopoldyny Staweckiej (1896-1933), w ramach ogłoszonego w 2025 roku w Oświęcimiu Roku Kobiet, będzie towarzyszyło spotkanie z reżyserką filmu Bogusławą Stanowską-Cichoń.

Leopoldyna Stawecka to bohaterka, odznaczona Krzyżem Walecznych za poświęcenie i patriotyzm. Jako jedna z pierwszych kobiet w ubraniu męskim wraz braćmi zgłosiła się do Legionów i wzięła udział w Obronie Lwowa. Leopoldyna broniła Wilna i już jako porucznik wzięła udział w Bitwie Warszawskiej.

Widnieje na wielu fotografiach, obecnie jednak nie jest już rozpoznawalna w towarzystwie dowódców obrony Lwowa, Warszawy, Wilna.

Koleje jej losów układają się w barwną, a zarazem dramatyczną opowieść. Jej współcześni nie mieli wątpliwości, że siostra Eligia Leopoldyna Stawecka była wyjątkowym człowiekiem. Dopuszczenie kobiet do służby w armii stało się koniecznością, gdy wzrastało zagrożenie wojną polsko-bolszewicką. Pełniły one służbę wartownicza, patrolową, kurierską, a także w szczególnych okolicznościach walka z bronią w ręku.

Kiedy w 1921 roku wybuchło III powstanie śląskie, Olga zaangażowała się w walkę. Była kierowniczką tzw. czołówki sanitarno-aprowizacyjnej. Zajmowała się także pracą wywiadowczą. Dwukrotnie znalazła się w ogniu walki.

Za udział w powstaniu nie przyjęła żołdu. Kariera wojskowa stała przed nią otworem, ale gdy odradzała się II Rzeczpospolita, wybrała inną drogę – habit. Kariera wojskowa stała przed nią otworem, ale gdy odradzała się II Rzeczpospolita, wybrała inną drogę habit. Siostra Eligia już na łożu śmierci złożyła śluby wieczyste.

Zmarła 7 stycznia 1933 roku w Białce Tatrzańskiej. Dwa dni później jej ciało przewieziono do Oświęcimia, gdzie następnego dnia została pochowana w asyście żołnierzy Wojska Polskiego w kwaterze sióstr serafitek. Na trumnie, którą nieśli oficerowie, znajdowała się maciejówka, szabla oraz proporczyk Ochotniczej Legii Kobiet. W jej pogrzebie licznie uczestniczyli przedstawiciele wojska oraz byłe legionistki. Pogrzeb był ogromną manifestacją patriotyczną.

Ikonografię do filmu stanowią rodzinne dokumenty, pamiętniki, fotografie oraz archiwa Sióstr Serafitek. Porucznik Olga Stawecka zasługuje dziś – w czasach odkrywania zapomnianych sylwetek bohaterów Niepodległej – na szczególne przypomnienie.

scenariusz, reżyseria: Bogusława Stanowska- Cichoń
zdjęcia: Sebastian Lewiński, Artur Uczkiewicz
montaż: Jacek Galica
produkcja: Telewizja Polska 2023
czas trwania: 51 minut

Projekcji towarzyszyło spotkanie z reżyserką filmu Bogusławą Stanowską-Cichoń.

3.02.2025